شیر های یک طرفه

شیر های یک طرفه

شیر های یک طرفه اشتباه ترین شیری بوده که تا به حال ساخته شده است و امروزه محبوبیت خورد را از دست داده است و کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.

در این مقاله نوع کار کرد و چگونگی کار و همچنین انواع شیر یکطرفه را مورد بررسی قرار می دهیم همچنین با نحوه ی انتخاب و نصب شیر یکطرفه آشنا می شویم.

یکی از موارد مهم در استفاده از شیر یکطرفه پیدا کردن مشکل و توانایی رفع این مشکل است.

در آخر به این موضوع  پرداخته می شود که چرا امروزه این شیر محبوبیت خود را از دست داده است و از آنها کمتر استفاده می شود

به عبارت ساده شیر یکطرفه اجازه می دهد جریان در یک جهت و به طور خودکار جاری شود و به عبارتی مانع از جریان معکوس و برگشت سیال می گردد.

شیر یکطرفه به صورت خودکار عمل می کند و برای باز و بسته شدن نیاز به کمک ندارد.

این شیر ها حتی اگر منبع انرژی خود را از دست دهند برای مثال تاسیسات برقی و یا نیروی انسانی نباشد می توانند به کار خود ادامه دهند.

شیر های یک طرفه در مکان های مختلفی کاربرد دارند از جمله ساختمان های مسکونی معمولا در موتورخانه ها برای تخلیه پمپ یک شیر یک طرفه نیز استفاده می گردد و حتی در خارج از خانه و در صنایع و کارخانه ها شیر های یک طرفه مورد استفاده قرار می گیرند.

مانند سایر شیرها ، شیر های یک طرفه نیز برای سیال های مختلفی کاربرد دارند از جمله :

مایعات ، هوا ، گاز ها ، بخار ، میعانات و در مواردی دوغ آب ها.

موارد مورد استفاده از این شیر های یک طرفه

شامل تخلیه پمپ و کمپرسور ، خطوط آب ، سیستم های مکش ، خطوط بخار ، خطوط میعان و پمپ های مواد شیمیایی ، برج های خنک کننده ، خطوط تصفیه ازت ، دیگ بخار  و پمپ های فشار و ایستگاه های شستشو و خطوط تزریق است.

نحوه عملکرد شیر های یک طرفه

شیر های یک طرفه به جریان سیال حساس هستند و برای باز و بسته شدن به جریان خود سیال متکی می باشند.

دیسک های درون شیر های یک طرفه اجازه می دهند که جریان به هجلو منتقل شود و دریچه را باز کند بسته به نوع طراحی دیسک شروع به بسته شدن می کند زیرا جریان رو به جلو کاهش می یابد.

ساختار این شیر های یک طرفه ساه است و شامل بدنه ،سیت ، دیسک و پوشش است که بسته به طراحی ممکن است موارد دیگری مثل ساقه ، پین بازو و لولا و فنر و بلبرینگ به آن اضافه شود

سیت آب بندی و دیسک متکی به فشار موجود در سیال است که سبب نیروی مکانیکی داخل شیر می گردد.

به همین خاطر نشت و چکه کردن این شیر های یک طرفه نسبت به مابقی شیرها بیشتر است.

برای آب بندی شیرها گاهی از سیت های فلزی  استفاده می شود و گاهی هم از الاستومر ها چون سیت های الاستومری نسبت به سیت فلزی آب بندی دقیق تری انجام می دهد در موارد حساس که سیال نباید نشت داشته باشد مثل مواد شیمیایی و گازها از الاستومر ها استفاده می گردد.

انواع شیر یکطرفه

امروزه انواع بسیاری از شیرهای یک طرفه در حال استفاده می باشند

برخی از انواع پر کاربرد تر آن عبارتند از :

توپی ، دو صفحه ای یا دو درب ، ساکت ، بالابر اما همانند تمامی شیرها میتوان از شیرهای یکطرفه برای مصارف ویژه نیز استفاده کرد.

این موضوع بسیار حائز اهمیت است که یک شیر برای تمام کاربرد ها مناسب نیست و هر شیری مزایای خاص خود را دارد و برای انتخاب بهترین شیر که متناسب با کار و موقعیت فرد باشد بهترین راه مراجعه و کمک گرفتن از کارشناسان خبره و آگاه است

نحوه انتخاب شیر های یک طرفه

از میان عواملی که باید هنگاه انتخاب شیر در نظر گرفته شود سازگاری مواد و محیط و شرایط و کاربرد شیر است .

رتبه بندی شیر ، اندازه خط  ، شرایط جریان ، طراحی های عملیاتی  و نحوه نصب ( افقی بودن یا از عمودی بودن) و نشت از مهم ترین ویژگی هایی است که برای انتخاب شیر باید مدنظر قرار گیرد.

عیب یابی در شیرهای یک طرفه

گاهی اوقات ما چنان در مشکلات و حل آن ها مجذوب می شویم که فراموش می کنیم پیدا کردن علت اصلی آن مشکل خیلی کارساز تر است و خیلی بیشتر می تواند به ما کمک کند.

مشکلات رایج در شیر های یک طرفه مثل نویز ( حالت چکشی شدن آب ) ، لرزش ، جریان معکوس ، چسبندگی ، نشت ، خوردگی ، سایش یا آسیب قطعات است

با این حال لازم به ذکر است که به طور معول علت اصلی وجود و وقوع این مشکلات انتخاب اشتباه شیر ها است .

پس می توان گفت که معمولا مشکل ما کاربرد اشتباه است نه خود شیر.

دو مشکل رایج تر در مورد شیر های یک طرفه ، جریان آب و چکشی شدن آب است.

که هر دوی این حالت ها موجب سریع بسته شدن دریچه ها می گردند .

جریان معکوس یا جریان برگشتی می تواند بسیار پرهزینه باشد به خصوص اگر در هنگام تخلیه پمپ رخ دهد و سبب چرخش پمپ به عقب گردد هزینه تعمیر یا تعویض پمپ به علاوه از کار افتادن خط بسیار سنگین تر از تعویض خود شیر یکطرفه می باشد.

زمانی که آب چکشی عمل می کند باید سوپاپ های دقیق تر و سریع تری نصب گردد تا از افزایش فشار و افزایش امواج شوک ناشی از حرکت چکشی جلوگیری شود.

چون در غیر این صورت دیسک به داخل فرو می رود و با ایجاد سر و صدا و لرزش موجب خرابی و آسیب به لوله و تجهیزات خط می شود.

بررسی طرز نصب شیر یک طرفه

نصب و راه اندازی شیر های پروانه ای بسیار ساده است،

تنها باید به این موضوع توجه شود که در زمان نصب شیر فلش نشان دهنده ی جریان دقیقا در جهت جریان آب یا سیال قرار بگیرد.

تا شیر قادر به عملکرد درست خود باشد.

فلش یا پیکان جریان معمولا یا به وسیله برچسب و لیبل یا به صورت حک روی بدنه شیر قرار می گیرد.

بعد از نصب باید از این موضوع اطمینان پیدا کرد که شیر به درستی عمل می کند به عنوان مثال همه ی شیر های یک طرفه با یک جریان عمودی یا جریان از  بالا به پایین کار نخواهند کرد.

همچنین شیرهای یک طرفه پیستونی معمولی ۹۰ درجه در یک خط عمودی و بدون فنر کار نخواهند کرد.

هنگامی که دریچه ها کاملا باز هستند دیسک موجود در برخی از شیر های یک طرفه داخل می رود.

که این موضوع می تواند در عملکرد سوپاپ دیگری که مستقیما روی شیر یک طرفه قرار دارند ، اختلال ایجاد می کند.